Ung thư dạ dày là một trong những bệnh ung thư đường tiêu hoá phổ biến ở Việt Nam. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, số ca mắc mới ung thư tại Việt Nam không ngừng tăng, ung thư dạ dày là 1 trong 10 bệnh ung thư thường gặp ở nước ta trong những năm gần đây.
Ung thư dạ dày là gì?
Ung thư dạ dày là sự thay đổi hay phát triển bất thường xuất phát từ vài tế bào và có thể dần dần tiến triển tạo nên tổn thương ung thư dạng chồi sùi hay dạng loét. Quá trình này có thể ít nhất là vài tháng hoặc vài năm. Chính vì vậy, trong giai đoạn đầu hình thành khối u, nếu không tầm soát sớm sẽ không thể phát hiện ra bệnh.Bệnh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào của dạ dày, nhưng phổ biến nhất là phần chính của dạ dày (thân dạ dày) và nơi giao nhau của dạ dày – thực quản (thực quản là ống dẫn thức ăn từ miệng xuống dạ dày).
Ung thư dạ dày không phải lúc nào xuất hiện triệu chứng ở giai đoạn đầu. Các triệu chứng có thể không xảy ra cho đến khi ung thư tiến triển. Ung thư dạ dày lan sang bộ phận khác được gọi là ung thư dạ dày di căn có triệu chứng cụ thể ở vị trí lây lan. Ví dụ: khi ung thư lan đến hạch bạch huyết sẽ xuất hiện khối u có thể sờ thấy qua da; ung thư lan đến gan có thể gây vàng da và vàng mắt; ung thư di căn xuống bụng có thể khiến chất lỏng tràn vào bụng, trông sưng lên.
Giai đoạn 0: tế bào ung thư mới xuất hiện ở lớp niêm mạc dạ dày. Đây còn được gọi là ung thư biểu mô, là giai đoạn sớm của ung thư dạ dày.
Giai đoạn 1: tế bào ung thư đã gây tổn thương ở lớp thứ 2 của dạ dày.Giai đoạn 2: tế bào ung thư đã xâm lấn qua lớp niêm mạc dạ dày. Giai đoạn này còn được gọi là ung thư dưới cơ.
Giai đoạn 3: tế bào ung thư đã phát triển vào hạch bạch huyết và cơ quan khác trong cơ thể.
Giai đoạn 4: ở giai đoạn cuối này, tế bào ung thư đã di căn khắp cơ thể, gây nguy cơ tử vong cao.
Những đối tượng “nguy cơ” mắc ung thư dạ dày
- Hút thuốc lá: là một trong những thói quen mà đa số người mắc ung thư dạ dày vẫn duy trì sử dụng. Tại bệnh viện K hầu hết nam giới mắc ung thư dạ dày đều sử dụng thuốc lá. Đây có thể xem là yếu tố nguy cơ gây nên căn bệnh này.- Nam giới tuổi trên 40: Trong số những người mắc ung thư dạ dày, có tới 96% là người ở độ tuổi từ 40 trở lên. Nam giới có tỉ lệ cao khoảng hơn gấp đôi so với phụ nữ mắc ung thư dạ dày.
-Chế độ ăn uống: Ung thư dạ dày chủ yếu xảy ra do chế độ ăn uống. Ở đó, vi khuẩn HP khi được kích thích hoạt động bởi các yếu tố như thói quen ăn nhanh, ăn mặn và thực phẩm muối chua… Vi khuẩn dễ dàng tấn công niêm mạc dạ dày gây ra các bệnh lý như viêm loét và trào ngược dạ dày. Thói quen ăn uống mặn, đồ nướng, chiên ..: những thực phẩm được chế biến như hun khói, thức ăn ngâm tẩm, muối, món ăn chứa lượng muối cao thường có tỉ lệ mắc ung thư dạ dày cao hơn những người có thói quen ăn uống nhạt và thanh đạm.
- Những người mắc các bệnh liên quan đến tiêu hóa: ung thu dạ dạy thường gặp ở người đã có bệnh dạ dày từ trước, như tiền sử đã từng bị phẫu thuật dạ dày, đau, viêm loét dạ dày lâu năm, bệnh nhiễm vi khuẩn HP (Helicobacter pylori).- Di truyền: Nếu trong gia đình từng có thành viên có tiền sử bị bệnh ung thư, thì nguy cơ tự bị mắc ung thư liên quan sẽ có tỉ lệ cao hơn.
- Bệnh nhân hoặc tiền sử gia đình có polyp tuyến có tính chất gia đình(FAP); mắc hội chứng Lynch; hội chứng Peutz-Jeghers; hội chứng Juvenile polyposis cũng có nguy cơ cao mắc ung thư dạ dày.- Ngoài ra những người tăng sản hoặc polyp tuyến dạ dày, thiếu máu nghi ngờ ác tính, dị sản ruột tại dạ dày cũng không thể “làm ngơ” với căn bệnh ung thư này.
-Do một loại vi khuẩn là H.pylori thường xuất hiện trên lớp niêm mạc nhầy của dạ dày bị nhiễm khuẩn. Chúng trực tiếp khiến cho dạ dày bị nhiễm trùng, thậm chí dẫn đến loét dạ dày;-Polyp dạ dày phát triển lạ thường từ mô hình thành trên tại niêm mạc của dạ dày;
-Xuất hiện tình trạng viêm loét dạ dày tái bệnh nhiều lần hoặc viêm dạ dày mạn tính, đã từng phẫu thuật bệnh lý lành tính ở dạ dày;
Dấu hiệu của bệnh ung thư dạ dày bạn cần lưu ý:
Đầy tức bụng
Lúc đầu, triệu chứng đau rất giống với trong loét dạ dày (đau liên quan tới bữa ăn, giảm khi dùng các thuốc điều trị loét).
Chính vì vậy, bệnh nhân thường chủ quan, xem nhẹ bệnh và chỉ đi khám khi đã quá muộn. Cảm giác nhanh no này có thể do khối u gây ra, nhưng cũng có thể do tình trạng không phải ung thư mà là đầy bụng - xảy ra khi một người có cảm giác rằng có thứ gì đó đang cản trở dạ dày của mình.Khó tiêu, đầy hơi, ợ nóng
Khi các khối u xuất hiện tại dạ dày sẽ ảnh hưởng tới thể tích chứa đựng cũng như quá trình hoạt động của các tế bào niêm mạc dạ dày gây nên tình trạng rối loạn tiêu hóa thường xuyên xảy ra như khó tiêu, đầy hơi, ợ nóng.
Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng kể trên chỉ xuất hiện sau khi ăn nhưng theo thời gian cùng với sự phát triển của khối u, chức năng dạ dày suy yếu gây nên tình trạng khó tiêu, đầy hơi, ợ nóng diễn ra trong thời gian dài.
Bình thường, tình trạng khó tiêu, đầy hơi, ợ nóng có thể xuất hiện ở bất kỳ thời điểm nào khi thói quen ăn uống bị thay đổi nhưng nếu các dấu hiệu này xuất hiện trong thời gian dài có thể là cảnh báo bệnh lý ung thư dạ dày.
Ợ chua, đầy bụng sau khi ăn
người bị ung thư dạ dày khi ăn xong có cảm giác tức bụng, đầy bụng và buồn nôn... Ợ nóng là một triệu chứng phức tạp, nó có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư (thường liên quan đến đau bụng hoặc đau vùng thượng vị) hoặc là yếu tố nguy cơ ung thư. Những người bị chứng ợ nóng có thể bị loét dạ dày tá tràng, có nghĩa là họ có nhiều axit trong dạ dày, điều này khiến họ có nguy cơ bị ung thư dạ dày cao hơn
Khó nuốt, đau họng
Khối u tại dạ dày có thể xâm lấn lên vùng thực quản và gây tổn thương ở vùng này. Chính điều này sẽ khiến cho thức ăn gặp khó khăn khi đi qua cơ quan này gây nên tình trạng khó nuốt.
Thức ăn tồn tại lâu tại thực quản và không di chuyển được có thể kích thích vào các tế bào thần kinh nhận cảm cảm giác vùng này gây nên cảm giác đau họng cho người bệnh.
Buồn nôn và nôn, nôn ra máu
Khối u làm tắc nghẽn đường di chuyển của thức ăn khiến cho thức ăn đọng lại tại dạ dày và thực quản. Chính điều này đã kích thích các tế bào thần kinh tạo ra cảm giác buồn nôn và nôn mửa để ổn định lại lượng thức ăn mà dạ dày thật sự có thể chứa đựng.
Các khối u thường có hệ mạch máu phong phú nên khi tiếp xúc với thức ăn rất dễ bị chảy máu. Máu chảy cùng với lượng thức ăn vượt quá thể tích mà dạ dày có thể chứa đựng sẽ bị đẩy ra ngoài gây nên nôn ra máu.
Mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân
Tình trạng mất máu hoặc không hấp thu tốt dinh dưỡng ở người mắc ung thư dạ dày khiến cho cơ thể không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho hoạt động thường ngày gây nên tình trạng mệt mỏi, chán nản.
Khi các cơ quan không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho sự phát triển sẽ dẫn tới cơ thể phải huy động những nguồn năng lượng dự trữ để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Chính điều này đã làm xuất hiện tình trạng sụt cân mặc dù chế độ ăn của người bệnh không thay đổi.
Sút nhiều cân trong thời gian ngắn, kèm theo cảm giác luôn no, chán ăn buồn nôn, mệt mỏi thì đó có thể là cảnh báo ung thư dạ dày
Đi cầu ra máu hoặc phân đen
Khối u phát triển càng lớn, hệ thống mạch máu tại đó càng phát triển phong phú. Khi thức ăn tiếp xúc với khối u rất dễ dẫn đến tình trạng chảy máu. Các tế bào máu này sẽ theo thức ăn xuống ruột non, ruột già và tạo nên tình trạng phân có màu đen.
Khi ung thư dạ dày di căn đến các cơ quan khác trong đường tiêu hóa như đại tràng và trực tràng có thể xuất hiện tình trạng đi cầu ra máu tươi ở người bệnh.
Nếu bạn xuất hiện triệu chứng đi ngoài phân đen hoặc trong phân thường xuyên có máu, việc này lặp lại thường xuyên thì rất có thể bạn đã mắc ung thư dạ dày.
Chán ăn, dễ no
Khi khối u lớn dần đồng nghĩa với việc các tế bào tại dạ dày cũng sinh ra nhiều axit hơn bình thường kết hợp với tình trạng ợ hơi, ợ chua khiến cho người bệnh xuất hiện tình trạng chán ăn.
Thể tích dạ dày suy giảm do khối u chiếm chỗ sẽ khiến cho dạ dày chứa được ít thức ăn hơn, gây ra cảm giác dễ no hơn cho người bệnh.
Mất cảm giác thèm ăn chắc chắn là một điều cần hết sức chú ý. Trong nhiều trường hợp, biểu hiện này không đơn thuần chỉ là tiết lộ bạn đang gặp rắc rối với vị giác, tốt nhất bạn nên đi gặp bác sĩ để kiểm tra. Cho dù không phải lúc nào cũng đau bụng nhưng nếu có các khối u ở dạ dày thì cũng có thể là nguyên nhân khiến bạn chán ăn. Mà các khối u này chính là yếu tố nguy cơ ung thư dạ dày, do đó bạn không được chủ quan.
Viêm loét dạ dày thường gây ra cảm giác không thèm ăn và mất hứng thú với thực phẩm, kết quả, người bệnh sẽ trở nên chán ăn. Nếu tình trạng này không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến ung thư dạ dày. Vì vậy, đây cũng là một triệu chứng quan trọng mà mọi người cần chú ý.
Đau bụng
Khối u tại dạ dày có thể tác động lên các dây thần kinh tại đây gây nên tình trạng đau bụng âm ỉ, đau không theo quy luật nào, có thể xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào.
Đây là triệu chứng không đặc hiệu của ung thư dạ dày vì bất cứ bệnh lý nào liên quan đến khu vực này đều sẽ xuất hiện tình trạng đau thượng vị.
Ung thư dạ dày gây nên đau bụng thượng vị
Cách phòng ngừa ung thư dạ dày
- Hạn chế ăn đồ ăn mặn: Chúng chứa nhiều nitrit và amin thứ cấp khi vào dạ dày sẽ kết hợp thành chất cực độc gây ung thư.
- Hạn chế ăn đồ hun khói, nướng, chiên: Qua chế biến các thức ăn này chứa rất nhiều chất độc gây ung thư.
- Từ bỏ thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia, chất kích thích: Sử dụng những chất này sẽ gây ra nhiều bệnh ung thư không chỉ riêng ung thư dạ dày.
- Bổ sung chất dinh dưỡng hợp lý: Ăn các thức ăn chứa nhiều vitamin A, B, E.
- Có chế độ nghỉ ngơi, luyện tập thể dục thể thao hợp lý, điều độ.
Đặc biệt đừng quên khám tầm soát ung thư dạ dày hằng năm để phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.
