Có hơn 200 loại ung thư khác nhau. Chẩn đoán sớm ung thư là một trong những mục tiêu quan trọng vì bệnh có thể được điều trị khỏi nếu được chẩn đoán ở giai đoạn sớm.
Nội soi phát hiện ung thư vòm mũi họng cho bệnh nhân tại Bệnh viện K - Ảnh: BSCCTriệu chứng báo hiệu ung thư ở mỗi loại khác nhau nên mỗi người cần quan tâm tới sức khỏe, lắng nghe cơ thể để có thể nhận biết được những dấu hiệu của bệnh.Dấu hiệu nghèo nàn nên dễ bị bỏ qua
Bác sĩ Trần Anh Tuấn, Bệnh viện K, cho biết ung thư là bệnh ác tính của tế bào, khi bị kích thích bởi các tác nhân sinh ung thư, tế bào tăng sinh một cách vô hạn độ, vô tổ chức, không tuân theo các cơ chế kiểm soát về phát triển của cơ thể. Đa số các tổ chức ung thư có sự hình thành các khối u.
Hơn nữa, ung thư không phải một bệnh mà là nhiều bệnh, người ta biết được có đến hơn 200 loại ung thư khác nhau. Phần lớn là tên của các cơ quan hoặc loại tế bào mà bệnh khởi phát.
Ví dụ, ung thư bắt đầu từ đại tràng gọi là ung thư đại tràng, ung thư bắt đầu từ tế bào hắc tố gọi là ung thư hắc tố…
Những loại ung thư này tuy có những đặc điểm giống nhau về bản chất nhưng chúng cũng có những điểm khác nhau về nguyên nhân, tiến triển và tiên lượng bệnh."Chẩn đoán sớm ung thư là một trong những mục tiêu quan trọng vì bệnh có thể được điều trị khỏi nếu được chẩn đoán ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên, triệu chứng báo hiệu ung thư sớm thường nghèo nàn, ít đặc hiệu, ít ảnh hưởng đến người bệnh nên dễ bị bỏ qua" - ông Tuấn nhấn mạnh.
Bác sĩ Tuấn phân tích, triệu chứng lâm sàng thay đổi theo mỗi loại ung thư và được chia làm 2 nhóm chính, triệu chứng báo hiệu ung thư và các triệu chứng rõ rệt.
Triệu chứng báo hiệu ung thư là dấu hiệu lâm sàng xuất hiện tương đối sớm có thể giúp chẩn đoán sớm được một số bệnh ung thư. Chẳng hạn, ho kéo dài là triệu chứng báo hiệu của ung thư phế quản;
Xuất huyết, tiết dịch bất thường báo hiệu nhiều bệnh ung thư như: chảy máu bất thường âm đạo báo hiệu ung thư cổ tử cung; đại tiện ra máu, nhầy báo hiệu ung thư đại trực tràng; chảy dịch bất thường đầu vú báo động ung thư vú…Thay đổi thói quen đại tiện, tiểu tiện báo hiệu ung thư đại trực tràng, ung thư tiết niệu sinh dục.
Rối loạn tiêu hóa kéo dài là triệu chứng sớm của ung thư đường tiêu hóa.
Đau đầu, ù tai một bên là dấu hiệu sớm của ung thư vòm mũi họng.
Nói khó báo động ung thư thanh quản, nuốt khó báo động ung thư thực quản.
Nổi u, cục cứng, phát triển nhanh báo động ung thư vú, ung thư phần mềm…
Vết loét dai dẳng kéo dài, không liền báo động ung thư môi, lưỡi, dạ dày…
Thay đổi tính chất, kích thước nốt ruồi báo hiệu ung thư hắc tố.
Nổi hạch bất thường, cứng, ít đau, không di động báo động hạch ác tính.Theo bác sĩ Tuấn, ung thư khi các triệu chứng đã rõ rệt thì thường bệnh đã ở giai đoạn muộn, khối u di căn, xâm lấn…, như:
Sụt cân: Bệnh ung thư ở giai đoạn rõ rệt và muộn thường gây sụt cân nhanh chóng không rõ nguyên nhân, có thể sụt 5 - 10kg trong vài tháng.
là triệu chứng thường gặp do tổ chức ung thư xâm lấn, phá hủy các tổ chức xung quanh, các dây thần kinh, người bệnh có thể chết vì đau, suy kiệt.Hội chứng bít tắc: Do khối u thuộc các tạng rỗng phát triển gây bít tắc như ung thư đại tràng gây tắc ruột, khối u hang môn vị dạ dày gây hẹp môn vị, ung thư tiền liệt tuyến gây bí tiểu…
Hội chứng chèn ép: do tổ chức ung thư xâm lấn, chèn ép vào cơ quan lân cận, ung thư phế quản chèn ép vào tĩnh mạch chủ trên gây phù; khối u vòm mũi họng chèn ép vào các dây thần kinh sọ gây liệt dây thần kinh sọ; ung thư cổ tử cung chèn ép niệu quản gây phù, vô niệu, urê huyết cao…Triệu chứng di căn: theo đường bạch mạch di căn hạch; theo đường máu di căn đến các tạng gan, phổi; di căn màng phổi gây tràn dịch màng phổi; di căn phúc mạc gây cổ chướng; di căn xương gây gãy xương bệnh lý…
Cẩn thận các hội chứng cận ung thư
Bác sĩ Nguyễn Quốc Dũng, khoa phẫu thuật đầu - cổ, Bệnh viện K, nhấn mạnh cần phải lưu ý đến các hội chứng cận ung thư. Bởi hội chứng cận ung thư thường gặp trong ung thư giai đoạn muộn hoặc ung thư có độ ác tính cao và tiên lượng thường xấu khi có hội chứng này.
Bác sĩ Dũng cho biết hội chứng cận ung thư là một nhóm các triệu chứng cận lâm sàng và sinh học do hoạt động mang tính chất nội tiết của một số ung thư gây ra. Sốt kéo dài không rõ nguyên nhân là triệu chứng cận ung thư (hội chứng B) gặp trong các bệnh u lympho ác tính.Ung thư phế quản, nhất là loại tế bào nhỏ hay tiết ra các chất nội tiết như STH gây ra phì đại đầu chi, tiết ra hormone dạng estrogen gây ra tình trạng vú to ở nam giới hoặc tiết ra Adh gây ra hội chứng Schwartz- Bartter gồm triệu chứng phù, nhiễm độc da.
Một số ung thư như ung thư tụy, ung thư giáp trạng, ung thư tuyến vú… có thể tiết ra ACTH gây ra hội chứng Cushing.
Hội chứng Thyroxin huyết cao trong ung thư giáp trạng; canxi huyết cao là hội chứng cận ung thư hay gặp trong ung thư như: ung thư thận, ung thư phổi dạng biểu bì, ung thư phụ khoa, ung thư tiêu hóa…
"Mục tiêu của chẩn đoán ung thư là phải chẩn đoán được sớm, chẩn đoán chính xác thì mới đem lại hiệu quả điều trị cao với mục tiêu: khỏi bệnh, kéo dài thời gian sống, chậm tái phát, nâng cao chất lượng cuộc sống" - bác sĩ Dũng nhấn mạnh.
Theo bác sĩ Dũng, để phát hiện sớm ung thư, ngoài các triệu chứng, dấu hiệu báo động sớm, người dân cần làm các xét nghiệm cận lâm sàng phù hợp như: nội soi, X-quang, siêu âm, CT, MRI, PET CT: sọ não, hàm mặt, mũi xoang, phổi, thanh quản - hạ họng, lồng ngực, ổ bụng, phần mềm, chọc hút tế bào và sinh thiết giải phẫu bệnh…
