Giữa cơn mưa tầm tã buổi chiều, một chàng trai trẻ dừng tay lau bàn, dúi phần cơm cuối cùng của mình vào tay một bà lão run rẩy đứng trước cửa tiệm. Ba mươi phút sau, cậu nhận được tờ quyết định sa thải, kèm ánh mắt lạnh lùng từ ông chủ. Nhưng chính khoảnh khắc ấy đã mở ra một chuỗi sự kiện không ai ngờ đến—trong đó có cả sự hối hận không thể cứu vãn.Quân là một chàng trai 23 tuổi, làm nhân viên phục vụ tại một tiệm cơm tấm khá nổi tiếng ở quận 3, TP.HCM. Công việc không quá nặng nhọc, nhưng đồng lương ít ỏi chỉ đủ để trang trải tiền trọ và vài bữa ăn qua ngày. Dẫu vậy, Quân luôn vui vẻ, lễ phép, làm việc chăm chỉ và được nhiều khách quý mến.
Ông Hòa – chủ tiệm – là người khó tính, coi trọng nguyên tắc, đôi khi đến mức khắt khe. Ông luôn dặn nhân viên không được phát thức ăn miễn phí, dù chỉ là một miếng chả. “Mỗi hạt gạo là tiền, là mồ hôi công sức! Ai nghèo, tự đi mà làm việc!” – ông thường nói vậy mỗi khi thấy ai đó ngỏ ý muốn giúp người vô gia cư.
Hôm đó, trời mưa to, quán vắng khách. Quân đang lau dọn bàn thì thấy ngoài hiên có một bà lão gầy gò, áo mưa rách tả tơi, tay run run bám lấy thành cửa. Ánh mắt bà nhìn vào những dĩa cơm còn dư của khách, khô khốc và lặng lẽBà không nói gì, chỉ cúi đầu. Mặt bà đầy nếp nhăn, gò má hóp sâu. Dưới chân bà là một đôi dép tổ ong rách bươm. Quân nhìn quanh, thấy ông chủ đang lúi húi trong kho. Không đắn đo lâu, cậu lặng lẽ lấy một phần cơm sườn phần cơm mà cậu định ăn sau ca làm đem ra dúi vào tay bà:
– “Bà ơi, bà ăn đi, trời lạnh quá. Con mời bà, không lấy tiền đâu ạ.”
Bà lão ngẩng lên, nước mắt chan hòa, chỉ kịp lí nhí mấy tiếng “Cảm ơn con” rồi ôm hộp cơm đi về phía mái hiên đối diện. Quân quay vào tiếp tục công việc, lòng nhẹ nhõm. Nhưng chưa đầy 10 phút sau, ông Hòa đi ra, mặt đỏ bừng, tay cầm hộp cơm đã vơi hơn nửa:
– “Ai cho mày quyền lấy cơm đi phát như từ thiện vậy hả?”
Quân sững người. Ông Hòa tiếp lời:– “Tao đã dặn bao nhiêu lần rồi, ở đây không phải chỗ phát chẩn! Mày nghỉ việc đi, từ hôm nay!”
Quân cố gắng giải thích, ánh mắt van nài:
– “Con xin lỗi, con chỉ thấy bà lão đó đói quá, trời thì mưa lạnh…”
– “Không có nhưng nhị gì hết! Đi đi! Người như mày không phù hợp ở đây!”
Không còn cách nào, Quân gỡ tạp dề, cúi chào từng người rồi lặng lẽ bước ra khỏi quán, lòng vẫn chưa tin vào sự thật. Bà lão lúc đó đã rời đi từ lâu. Mưa vẫn rơi, không khí nặng nề.Chỉ khoảng 30 phút sau khi đuổi việc Quân, tiệm cơm lại đông khách trở lại. Một người đàn ông ăn mặc lịch thiệp, khoảng ngoài 50 tuổi, đi cùng trợ lý bước vào. Không ai biết ông là ai, chỉ thấy ông đi đến đúng chỗ bàn bà lão ngồi trước đó, dừng lại thật lâu.
Sau một hồi quan sát, ông hỏi nhân viên:
– “Lúc nãy có một bà cụ già đứng ngoài cửa quán, ai đã giúp bà ấy?”
Cô nhân viên lúng túng, kể lại chuyện Quân đưa cơm. Ông Hòa nghe đến đó thì sượng mặt. Người đàn ông kia lặng đi một lúc, rồi thở dài, lấy điện thoại ra, cho ông Hòa xem một bức ảnh:
– “Đây là mẹ tôi. Bà bị lạc từ sáng sớm. Gia đình tôi đang huy động cả người, công an, tìm khắp nơi. Cảm ơn cậu nhân viên trẻ của ông đã cho bà ăn. Lúc tôi đến thì bà đã về, trên tay vẫn cầm hộp cơm, miệng cười. Nhờ có bữa cơm đó, bà không bị ngất giữa đường.”Không khí trong quán im phăng phắc. Mặt ông Hòa tái đi.
– “Tôi không biết cậu ấy là ai, nhưng nếu ông còn liên lạc được, xin hãy cho tôi gửi lời cảm ơn, và một lời xin lỗi vì đã hiểu lầm. Cậu ấy đã làm một việc mà cả chúng tôi—gia đình bà cụ—nợ ơn rất nhiều.”
Ông Hòa lắp bắp không nói nên lời. Ông nhớ lại ánh mắt Quân, sự chân thành, và cả ánh sáng ấm áp nơi cậu nhìn bà cụ. Ông không thể ngờ hành động nhỏ ấy lại cứu được một sinh mạng.
Ông lật đật gọi cho Quân, nhưng không ai nghe máy. Quân đã tắt điện thoại, lặng lẽ đi bộ về phòng trọ. Cậu không oán trách, chỉ thấy tiếc cho công việc mình yêu quý.
Chiều hôm đó, ông Hòa đích thân đến khu trọ cũ của Quân, hỏi thăm khắp nơi, nhưng chỉ được biết: “Nó dọn đi rồi, nói là về quê một thời gian.”
Ông đứng lặng người, trên tay là phần cơm tấm đặc biệt được gói cẩn thận—phần cơm ông định gửi để xin lỗi cậu nhân viên trẻ từng một lần dám cho đi điều quý giá nhất giữa một thế giới đầy tính toán.
Lòng tốt không phải lúc nào cũng được đáp lại ngay lập tức. Nhưng đến một lúc nào đó, nó sẽ trở thành ngọn đèn dẫn đường, chiếu sáng trái tim người khác—và đôi khi, khiến những kẻ vô tâm phải day dứt suốt đời.
Ba tháng sau ngày bị đuổi việc, Quân sống lặng lẽ tại quê nhà ở một xã nghèo thuộc Long An. Mỗi sáng cậu giúp cha mẹ làm ruộng, chiều tối phụ bán nước ở quán nhỏ đầu làng. Cuộc sống tuy đạm bạc nhưng lòng Quân thanh thản. Cậu vẫn nhớ quãng thời gian ở thành phố, những đêm về muộn rã rời, và cả cái chiều mưa ấy—khi một bữa cơm đơn sơ đổi lấy cả công việc lẫn giấc mơ đang dang dở.
Cậu không trách ai. Cậu chỉ ước giá như… ông chủ hiểu được lý do mình làm vậy.
Một ngày cuối tháng 5, trời miền Tây bắt đầu nắng gắt. Quân đang quét sân thì có tiếng xe ô tô dừng lại trước cổng. Một người đàn ông lịch lãm bước xuống, theo sau là một cụ bà mặc áo bà ba nâu, gương mặt quen thuộc đến mức Quân chết lặng.
– “Bà… là bà hôm đó…!” – Quân lắp bắp.
Cụ bà mỉm cười, nước mắt chực rơi. Người đàn ông tiến đến, nắm tay Quân:
– “Chúng tôi tìm cậu suốt thời gian qua. Xin lỗi vì không đến sớm hơn. Tôi là con trai của bà cụ đây. Hôm nay, tôi đến để nói lời cảm ơn chính thức.”
Họ mời Quân vào trong nhà. Sau một hồi kể lại đầu đuôi câu chuyện, người đàn ông đưa ra một chiếc phong bì nhỏ, cùng một tấm danh thiếp:
– “Tôi là Phan Quang, chủ chuỗi nhà hàng và khách sạn P.Q. Group. Nếu cậu đồng ý, tôi muốn mời cậu về làm việc trong một nhà hàng mới của chúng tôi, với vị trí trưởng ca. Không phải vì thương hại, mà vì tôi tin những người biết đặt lòng trắc ẩn lên trên lợi ích là những người xứng đáng nhất để dẫn dắt người khác.”
Quân sửng sốt, tay run run cầm tấm danh thiếp. Cậu chưa từng nghĩ hành động đơn giản ngày hôm đó lại đưa mình đến một bước ngoặt như thế.
– “Cháu không biết phải nói gì… Nhưng cháu biết ơn cô chú nhiều lắm.”
Cụ bà cười hiền từ, nắm tay cậu thật chặt:
– “Nếu không có cháu hôm ấy, bà đã không còn ngồi đây được nữa. Cái hộp cơm đó cứu bà khỏi cơn tụt đường huyết. Người có tấm lòng như cháu, ở đâu cũng được quý mến thôi con.”
Hai tuần sau, Quân quay lại Sài Gòn. Lần này, không phải là nhân viên phục vụ giản dị nữa, mà là người phụ trách nhân sự tại một nhà hàng cao cấp vừa khai trương ở quận 1. Quân làm việc chăm chỉ, vẫn giữ sự chân thành và khiêm tốn như xưa.
Tin tức về “chàng trai từng bị đuổi việc vì cho cơm cụ già” lan truyền nhanh chóng, khi một phóng viên viết lại câu chuyện trên một chuyên mục báo điện tử. Bài viết gây bão mạng xã hội. Nhiều người tìm đến nhà hàng nơi Quân làm việc, không chỉ để ăn, mà để gặp người “dám làm điều tử tế”.
Một ngày nọ, khi đang chuẩn bị bữa tối, Quân thấy một bóng dáng quen thuộc bước vào. Là ông Hòa. Ông đứng lặng nhìn cậu, tay cầm một túi quà nhỏ.
– “Chào Quân… lâu rồi không gặp.” – ông ngập ngừng.
Quân không nói gì, chỉ cúi đầu chào lại. Ông Hòa đặt túi quà lên bàn:
– “Tôi… tôi đến để xin lỗi. Tôi sai rồi. Sai vì không nhìn thấy điều tốt trong con người cậu. Lúc đó tôi chỉ nghĩ đến tiền, đến nguyên tắc… mà quên rằng có những lúc lòng người quan trọng hơn quy định.”
Ông dừng lại, mắt rưng rưng.
– “Cậu có quyền không tha thứ. Nhưng tôi vẫn muốn nói… tôi tự hào vì từng có một nhân viên như cậu.”
Quân lặng im một lúc, rồi khẽ cười:
– “Cháu cảm ơn chú. Nhờ chú mà cháu học được một bài học quý giá: Khi làm điều đúng, không cần ai công nhận, chỉ cần lòng mình thấy yên.”
Họ bắt tay nhau, không còn là chủ và nhân viên, mà là hai con người từng ở hai phía—giờ đã hiểu và tôn trọng nhau.
Trong đời, có những khoảnh khắc ta phải đánh đổi thứ gì đó để giữ vững lương tâm mình. Có thể cái giá phải trả là công việc, là mối quan hệ, hay sự hiểu lầm. Nhưng khi bạn chọn đứng về phía cái đúng—bằng một hành động nhỏ nhoi như chia sẻ một bữa ăn—thế giới rồi sẽ đáp lại bằng cách bạn không ngờ tới.
Lòng tốt, đôi khi chậm trễ, nhưng chưa bao giờ đến muộn.